Tachycardie is een medische term voor een abnormaal snelle hartslag, meestal meer dan 100 slagen per minuut in rust. Dit kan variëren van een onschuldige reactie op stress tot een ernstige hartritmestoornis. In Nederland ervaren veel mensen tachycardie, vaak als hartkloppingen die aanvoelen als een bonzend, fladderend of snel kloppend hart. Dit artikel behandelt alles over tachycardie, inclusief soorten zoals atriale tachycardie, ventriculaire tachycardie, supraventriculaire tachycardie, sinus tachycardie, paroxysmale tachycardie, posturale orthostatische tachycardie syndroom (POTS) en AV-nodale re-entry tachycardie. We bespreken oorzaken, symptomen, behandelingen, en medische keuzes zoals niet reanimeren.
Tachycardie betekenis: Wat houdt het in?
Tachycardie betekenis: Tachycardie komt van de Griekse woorden “tachys” (snel) en “kardia” (hart). Het verwijst naar een hartslag die sneller is dan normaal in rust (>100 slagen per minuut). Tachycardie kan fysiologisch zijn (bijv. bij inspanning of stress) of pathologisch (door een onderliggende aandoening). Het wordt vaak gedetecteerd via een ECG(elektrocardiogram) en kan variëren in ernst, afhankelijk van het type en de oorzaak.
Soorten tachycardie
Tachycardie kent verschillende vormen, elk met specifieke kenmerken en risico’s. Hieronder de belangrijkste soorten:
Sinus tachycardie
Sinus tachycardie is een snelle hartslag die ontstaat in de sinusknoop, de natuurlijke pacemaker van het hart. Het is vaak een normale reactie op inspanning, stress, koorts, of cafeïne. In rust kan het wijzen op onderliggende problemen zoals bloedarmoede of een overactieve schildklier. Het is meestal onschuldig, maar aanhoudende sinus tachycardie vereist onderzoek.
Supraventriculaire tachycardie (SVT)
Supraventriculaire tachycardie omvat ritmestoornissen die ontstaan boven de hartkamers (ventrikels), zoals in de boezems of AV-knoop. Het veroorzaakt plotselinge, snelle hartslagen (150-250 slagen per minuut) die vaak paroxysmaal zijn (komen en gaan). Voorbeelden zijn:
- AV-nodale re-entry tachycardie (AVNRT): Een veelvoorkomende vorm waarbij een extra elektrische verbinding in de AV-knoop snelle hartslagen veroorzaakt.
- Atriale tachycardie: Een ritmestoornis die begint in de boezems, vaak te zien op een atriale tachycardie ECGmet abnormale P-golven. Atriale tachycardie symptomen omvatten hartkloppingen, duizeligheid en kortademigheid.
Ventriculaire tachycardie
Ventriculaire tachycardie (ook wel ventrikel tachycardie) is een potentieel levensbedreigende ritmestoornis die ontstaat in de hartkamers. Het vereist onmiddellijke medische aandacht, omdat het kan leiden tot ventrikelfibrilleren en hartstilstand. Het komt vaak voor bij mensen met hartziekten, zoals na een hartinfarct.
Paroxysmale tachycardie
Paroxysmale tachycardie verwijst naar tachycardie die in episodes optreedt, vaak plotseling begint en stopt. Het kan supraventriculair of ventriculair zijn. Patiënten ervaren plotselinge hartkloppingen die minuten tot uren duren.
Posturale orthostatische tachycardie syndroom (POTS)
Posturale orthostatische tachycardie syndroom (POTS), ook wel posturaal orthostatisch tachycardie syndroom, is een aandoening waarbij de hartslag sterk stijgt (meestal >30 slagen per minuut) bij het opstaan. Het wordt veroorzaakt door een disfunctie van het autonome zenuwstelsel en gaat vaak gepaard met duizeligheid, vermoeidheid en flauwvallen. In Nederland wordt POTS steeds vaker gediagnosticeerd, vooral bij jonge vrouwen.
Symptomen van tachycardie
Atriale tachycardie symptomen en andere vormen van tachycardie kunnen variëren, afhankelijk van de ernst en duur. Veelvoorkomende symptomen zijn:
- Hartkloppingen (bonzend of fladderend gevoel in de borst, keel of nek).
- Duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd.
- Kortademigheid.
- Pijn op de borst (vooral bij ventriculaire tachycardie).
- Vermoeidheid of zwakte.
- Flauwvallen (syncope), vooral bij ernstige vormen.
In milde gevallen, zoals bij sinus tachycardie, merk je mogelijk weinig. Bij ernstige tachycardie, zoals ventriculaire tachycardie, zijn onmiddellijke medische hulp en soms reanimatie nodig.
Oorzaken van tachycardie
Tachycardie oorzaak of oorzaken tachycardie kunnen fysiologisch of pathologisch zijn. Veelvoorkomende oorzaken zijn:
Fysiologische oorzaken
- Stress en angst: Adrenaline verhoogt de hartslag, zelfs in rust.
- Cafeïne, alcohol en roken: Deze stoffen stimuleren het hart. In Nederland is cafeïne een veelvoorkomende trigger door de koffiecultuur.
- Inspanning: Normaal bij sport, maar abnormaal in rust.
- Koorts of infectie: Verhoogt de hartslag om het lichaam te ondersteunen.
Pathologische oorzaken
- Hartritmestoornissen: Zoals boezemfibrilleren, AVNRT of ventriculaire tachycardie.
- Schildklierproblemen: Hyperthyreoïdie versnelt de hartslag.
- Bloedarmoede: Dwingt het hart harder te werken.
- Elektrolytstoornissen: Tekorten aan kalium of magnesium verstoren het hartritme.
- Hartziekten: Bijv. cardiomyopathie of na een hartinfarct.
- Medicatie: Astmamedicatie, antidepressiva of decongestiva kunnen tachycardie veroorzaken.
- POTS: Een disfunctie van het autonome zenuwstelsel.
Tachycardie tijdens zwangerschap
Hormonale veranderingen en verhoogd bloedvolume kunnen tachycardie veroorzaken, vooral sinus tachycardie. In Nederland worden zwangere vrouwen met aanhoudende klachten doorverwezen naar een cardioloog.
Is tachycardie gevaarlijk?
Is tachycardie gevaarlijk? Dit hangt af van het type en de oorzaak. Sinus tachycardie is vaak onschuldig, terwijl ventriculaire tachycardie levensbedreigend kan zijn. Waarschuwingsignalen waarbij je direct een arts moet raadplegen:
- Tachycardie met pijn op de borst, flauwvallen of ernstige kortademigheid.
- Langdurige episodes (>30 minuten).
- Een voorgeschiedenis van hartproblemen.
In Nederland kun je bij acute klachten de huisartsenpost of 112 bellen. Een atriale tachycardie ECG of Holter-monitoring kan de diagnose bevestigen.
Diagnose van tachycardie
Tachycardie wordt gediagnosticeerd met:
- ECG: Toont het hartritme en type tachycardie (bijv. atriale tachycardie ECG met abnormale P-golven).
- Holter-monitoring: Registreert de hartslag over 24-48 uur.
- Echocardiogram: Controleert de hartstructuur.
- Bloedtests: Om schildklierfunctie, elektrolyten of bloedarmoede te onderzoeken.
- Kanteltafeltest: Voor POTS-diagnose.
In Nederland worden deze tests uitgevoerd in ziekenhuizen zoals het Erasmus MC of Amsterdam UMC.
Behandeling van tachycardie
Tachycardie behandeling hangt af van het type en de oorzaak. Hieronder de belangrijkste benaderingen.
Leefstijlaanpassingen
Voor milde tachycardie, zoals sinus tachycardie, helpen:
- Verminder cafeïne en alcohol: Beperk koffie, energiedranken en alcohol.
- Stop met roken: Vermindert hartirritatie.
- Stressmanagement: Mindfulness, yoga of ademhalingsoefeningen zijn populair in Nederland.
- Hydratatie en voeding: Zorg voor voldoende water en kalium/magnesium (bijv. via bananen of noten).
Medische behandelingen
- Medicatie: Bètablokkers (bijv. metoprolol), calciumkanaalblokkers of antiaritmica om de hartslag te reguleren.
- Vagale manoeuvres: Voor SVT, zoals persen of koud water op het gezicht.
- Katheterablatie: Een ingreep om abnormale elektrische banen te vernietigen, vaak gebruikt bij AVNRT of atriale tachycardie.
- Cardioversie: Een elektrische schok om het hartritme te herstellen, bijv. bij ventriculaire tachycardie.
- Behandeling van onderliggende aandoeningen: Schildkliermedicatie of ijzersupplementen.
- Implanteerbare defibrillator (ICD): Voor mensen met risico op ventriculaire tachycardie.
Voor POTS kunnen compressiekousen, extra zoutinname en medicatie zoals bètablokkers helpen.
Wanneer een arts raadplegen?
Raadpleeg een arts als:
- Tachycardie regelmatig optreedt of langer dan een paar minuten duurt.
- Je symptomen hebt zoals pijn op de borst, duizeligheid of flauwvallen.
- Je risicofactoren hebt, zoals hartziekte, hoge bloeddruk of diabetes.
Medische keuzes: Niet reanimeren en de niet-reanimerenpenning
Tachycardie, vooral ernstige vormen zoals ventriculaire tachycardie, kan leiden tot levensbedreigende situaties zoals een hartstilstand. Dit maakt medische keuzes zoals reanimatie relevant. Sommige mensen kiezen ervoor om reanimatie te weigeren, bijvoorbeeld vanwege persoonlijke overtuigingen of gezondheidsredenen. Hoe werkt niet reanimeren, en wat is de rol van de niet-reanimerenpenning bij tachycardie?
Niet reanimeren en tachycardie
Niet reanimeren (of “do not resuscitate”, DNR) is een beslissing waarbij iemand aangeeft geen cardiopulmonaire reanimatie (CPR) te willen bij een hartstilstand. Bij tachycardie, vooral ventriculaire tachycardie, bestaat een risico op hartstilstand, wat deze keuze relevant maakt. Mensen met chronische hartproblemen of frequente tachycardie-episodes kunnen ervoor kiezen om reanimatie te weigeren vanwege:
- De lage kans op succesvolle reanimatie, vooral bij gevorderde hartziekten.
- Mogelijke complicaties, zoals hersenschade of gebroken ribben.
- Persoonlijke overtuigingen, zoals het accepteren van een natuurlijke dood.
In Nederland wordt een niet-reanimerenbeslissing vastgelegd in een wilsverklaring, besproken met een arts en opgenomen in het medisch dossier, conform de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO). Patiënten met tachycardie wordt aangeraden om hun wensen te bespreken met een cardioloog, vooral bij hoogrisico-vormen zoals ventriculaire tachycardie.
De niet-reanimerenpenning
De niet-reanimerenpenning is een juridisch erkend middel in Nederland waarmee iemand kan aangeven geen reanimatie te willen in een noodsituatie. Dit zorgt ervoor dat medisch personeel direct op de hoogte is van de wens van de drager.
Voor mensen met tachycardie, vooral bij risico op plotselinge hartstilstand (zoals bij ventriculaire tachycardie), biedt de penning een duidelijke manier om hun wensen kenbaar te maken. Het is een aanvulling op een medische wilsverklaring en wordt breed erkend door zorgverleners in Nederland. De penning is vooral nuttig in acute situaties waarin de patiënt niet kan communiceren.
Waarom kiezen sommige mensen voor een niet-reanimerenpenning?
De keuze voor een niet-reanimerenpenning kan voortkomen uit medische, persoonlijke of ethische overwegingen. Bij tachycardie kan de angst voor herhaalde episodes, verslechterende hartgezondheid of complicaties na reanimatie een rol spelen. Sommigen willen geen ingrijpende procedures met risico’s zoals hersenschade of langdurig herstel. Anderen vertrouwen op hogere overtuigingen of willen hun leven niet verlengen in een verslechterde toestand. De penning biedt gemoedsrust en zorgt ervoor dat hun wensen worden gerespecteerd.
Bespreek deze keuze met naasten en je arts, vooral als je tachycardie hebt en je zorgen maakt over je hart.
Veelgestelde vragen over tachycardie
Wat is het verschil tussen atriale en ventriculaire tachycardie?
Atriale tachycardie ontstaat in de boezems en is vaak minder gevaarlijk, met symptomen zoals hartkloppingen en duizeligheid. Ventriculaire tachycardie begint in de hartkamers en is ernstiger, met een risico op hartstilstand. Een ECG kan het onderscheid maken.
Kan tachycardie vanzelf overgaan?
Milde vormen, zoals sinus tachycardie of sommige paroxysmale tachycardie, kunnen vanzelf overgaan, vooral als ze worden getriggerd door stress of cafeïne. Ernstige vormen zoals ventriculaire tachycardie vereisen medische behandeling.
Hoe wordt POTS gediagnosticeerd?
Posturale orthostatische tachycardie syndroom wordt gediagnosticeerd met een kanteltafeltest, waarbij de hartslag en bloeddruk worden gemeten bij houdingsveranderingen. Symptomen zoals duizeligheid bij opstaan zijn kenmerkend.
Tachycardie in Nederland: Ervaringen en discussies
In Nederland is tachycardie een veelbesproken onderwerp, zowel in de media als op platforms zoals X. Recente posts op X (geraadpleegd op 15 mei 2025) tonen dat mensen tachycardie vaak associëren met stress, cafeïne of hormonale veranderingen. Sommigen delen ervaringen met POTS of AV-nodale re-entry tachycardie, terwijl anderen tips geven zoals het vermijden van energiedranken of het zoeken van cardiologische hulp. Gezondheidsprogramma’s van de NPO en informatie van de Hartstichting vergroten het bewustzijn over tachycardie en behandelingen.
Conclusie
Tachycardie is een medische term voor een versnelde hartslag – doorgaans boven de 100 slagen per minuut in rust. Het is geen aandoening op zichzelf, maar eerder een symptoom of gevolg van onderliggende lichamelijke of psychische processen. Tachycardie kan zowel fysiologisch als pathologisch zijn: een verhoogde hartslag tijdens inspanning, stress of angst is normaal, terwijl aanhoudende of onverklaarde tachycardie kan wijzen op een gezondheidsprobleem dat nader onderzocht moet worden.
Er bestaan verschillende vormen van tachycardie, zoals sinustachycardie, supraventriculaire tachycardie (SVT), ventriculaire tachycardie en boezemfibrilleren met snelle hartslag. Elke vorm heeft zijn eigen oorzaak, ernst en behandelingsstrategie. Sinustachycardie is meestal onschuldig en gerelateerd aan stress, koorts, uitdroging of lichamelijke inspanning. Andere vormen, zoals ventriculaire tachycardie, kunnen potentieel levensbedreigend zijn en vereisen directe medische aandacht.
De oorzaken van tachycardie zijn divers en kunnen variëren van hartritmestoornissen, schildklieraandoeningen en bloedarmoede, tot stress, angst, gebruik van stimulerende middelen (zoals cafeïne of drugs), of bijwerkingen van medicatie. Soms speelt een structurele hartafwijking een rol, of is er sprake van een gevolg van andere aandoeningen zoals hoge bloeddruk of hartfalen.
De behandeling van tachycardie hangt af van de onderliggende oorzaak en het type. In veel gevallen is het voldoende om leefstijlfactoren aan te passen, zoals stress verminderen, cafeïne vermijden en voldoende rust nemen. Bij ernstigere vormen zijn medicijnen (zoals bètablokkers of anti-aritmica), cardioversie of een ingreep zoals een katheterablatie nodig. In sommige situaties kan een pacemaker of ICD (implanteerbare defibrillator) worden ingezet.
Samenvattend is tachycardie een symptoom dat serieus genomen moet worden, vooral wanneer het gepaard gaat met klachten als duizeligheid, benauwdheid, pijn op de borst of flauwvallen. Hoewel het in veel gevallen onschuldig is, kan het ook een aanwijzing zijn voor een ernstiger probleem met het hart of een andere lichaamsfunctie. Tijdige diagnose en een adequate behandeling zijn cruciaal om complicaties te voorkomen. Voor iedereen die regelmatig last heeft van een versnelde hartslag is het raadzaam om medisch advies in te winnen, zodat de oorzaak achterhaald en, indien nodig, aangepakt kan worden.
Medische keuzes, zoals een niet-reanimerenpenning, zijn relevant bij hoogrisico-tachycardie, zoals ventriculaire vormen, om wensen over reanimatie vast te leggen. Bij aanhoudende of ernstige klachten is een bezoek aan de huisarts of cardioloog essentieel.
