Palliatieve zorg is een vorm van zorg die steeds meer aandacht krijgt door de focus op kwaliteit van leven bij ernstige ziekte. Of je nu wilt begrijpen wat palliatieve zorg inhoudt, hoe het werkt in Nederland, of welke richtlijnen en netwerken er zijn, hier vind je alle antwoorden. In dit artikel duiken we diep in palliatieve zorg, van de betekenis en fases tot praktische toepassingen zoals zorg thuis. Laten we beginnen met een grondige verkenning van palliatieve zorg zelf.
Wat is palliatieve zorg?
Wat is palliatieve zorg? Palliatieve zorg is zorg die gericht is op het verbeteren van de kwaliteit van leven voor mensen met een ongeneeslijke aandoening en hun naasten. Het begint wanneer genezing niet meer mogelijk is en richt zich op het verlichten van symptomen, zoals pijn of benauwdheid, en het bieden van emotionele, sociale en spirituele steun. In Nederland is palliatieve zorg beschikbaar via thuiszorg, hospices en ziekenhuizen, met als doel een waardig en zo comfortabel mogelijk levenseinde.
Palliatieve zorg betekenis
De betekenis van palliatieve zorg gaat verder dan medische behandeling; het omvat een holistische benadering van welzijn. Wat betekent palliatieve zorg? Het betekent het verzachten van lijden en het ondersteunen van de patiënt en familie in de laatste levensfase, vaak bij aandoeningen zoals kanker, COPD of hartfalen. De nadruk ligt in het bieden van rust en comfort, waarbij de wensen van de patiënt centraal staan.
Diepere palliatieve zorg betekenis
De palliatieve zorg omvat niet alleen fysieke zorg, maar ook psychologische en spirituele begeleiding. Het draait om het vinden van balans en zingeving, zelfs als het einde nadert. Door een samenwerking tussen artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners wordt een persoonlijke aanpak mogelijk gemaakt, wat het onderscheidt van reguliere medische zorg.
Wat is palliatieve zorg in de praktijk?
Wat is palliatieve zorg in de praktijk? Het is zorg die zich aanpast aan de behoeften van de patiënt, of dat nu thuis is met familie of in een hospice met 24-uurs ondersteuning. Palliatieve zorg kan bestaan uit pijnbestrijding, psychologische hulp, of praktische ondersteuning zoals hulp bij persoonlijke verzorging. Palliatieve zorg richt zich op het hele proces van sterven, niet alleen het einde.
Kwaliteitskader palliatieve zorg
Het kwaliteitskader is een Nederlandse richtlijn die de normen voor goede palliatieve zorg vastlegt. Het kwaliteitskader palliatieve zorg, opgesteld door Palliatieve Zorg Nederland (PZNL) in 2017, beschrijft hoe zorgverleners kwaliteit moeten waarborgen via samenwerking, communicatie en persoonlijke aandacht. Het kwaliteitskader stelt dat zorg multidisciplinair en afgestemd op de patiënt moet zijn.
Hoe werkt het kwaliteitskader palliatieve zorg?
Het kwaliteitskader palliatieve zorg vraagt om een zorgplan dat fysieke, psychologische, sociale en spirituele behoeften adresseert. Zorginstellingen gebruiken het om trainingen te ontwikkelen en teams te coördineren, zoals huisartsen en hospices. Bij palliatieve zorg is het kwaliteitskader de standaard, wat de consistentie en professionaliteit van versterkt.
Palliatieve zorg thuis
Palliatieve zorg thuis laat patiënten in hun eigen omgeving blijven, omringd door naasten. In Nederland kiest 70% van de mensen met een terminale ziekte voor palliatieve zorg thuis, ondersteund door thuiszorgteams, huisartsen en verpleegkundigen. Palliatieve zorg thuis biedt medicatie, hulpmiddelen zoals een ziekenhuisbed, en emotionele steun, vaak via een netwerk van zorgverleners.
Voordelen van palliatieve zorg thuis
Met palliatieve zorg thuis behouden patiënten comfort en vertrouwdheid, wat angst en stress vermindert. In Nederland wordt palliatieve zorg thuis gefaciliteerd door organisaties zoals Buurtzorg en lokale hospices, wat het een populaire keuze maakt.
Netwerk palliatieve zorg
Het netwerk palliatieve zorg in Nederland verbindt zorgverleners, zoals huisartsen, specialisten en vrijwilligers, om palliatieve zorg te coördineren. Met 66 regionale netwerken zorgt het netwerk ervoor dat patiënten overal toegang hebben tot deskundige hulp. Het netwerk palliatieve zorg biedt ook training en ondersteuning aan professionals.
Rol van het netwerk palliatieve zorg
Het netwerk palliatieve zorg organiseert bijvoorbeeld consultatieteams die artsen adviseren over complexe gevallen. Het sluit aan bij het kwaliteitskader door samenwerking te stimuleren en kennis te delen, zoals via de website van PZNL. Dit maakt palliatieve zorg in Nederland efficiënter en toegankelijker.
4 dimensies palliatieve zorg
De 4 dimensies palliatieve zorg vormen de basis van een holistische benadering: fysiek, psychisch, sociaal en spiritueel. De 4 dimensies zorgen ervoor dat zorgverleners niet alleen pijn behandelen, maar ook emotionele stress, sociale isolatie en existentiële vragen adresseren. De 4 dimensies zijn vastgelegd in het kwaliteitskader palliatieve zorg.
Uitleg van de 4 dimensies palliatieve zorg
- Fysiek: Pijnbestrijding en symptoomverlichting, zoals morfine bij kanker.
- Psychisch: Ondersteuning bij angst of depressie, vaak via een psycholoog.
- Sociaal: Hulp bij relaties en praktische zaken, zoals mantelzorgondersteuning.
- Spiritueel: Begeleiding bij levensvragen, vaak door een geestelijk verzorger.
De 4 dimensies maken palliatieve zorg uniek en veelomvattend.
24 uurs palliatieve zorg thuis kosten
De kosten variëren afhankelijk van de intensiteit en financiering. In Nederland worden deze kosten grotendeels vergoed via de Zorgverzekeringswet (Zvw) of Wet langdurige zorg (Wlz), met een eigen bijdrage van €0 tot €200 per maand. Zonder verzekering kunnen 24 uurs palliatieve zorg kosten oplopen tot €5.000-€10.000 per maand, afhankelijk van de zorgbehoefte.
Wat beïnvloedt de 24 uurs palliatieve zorg thuis kosten?
De 24 uurs palliatieve zorg thuis kosten hangen af van factoren zoals verpleegkundige inzet, apparatuur (bijv. zuurstof) en medicatie. Via het netwerk palliatieve zorg kan extra steun worden geregeld, wat kosten verlaagt. De 24 uurs palliatieve zorg zijn een investering in comfort.
Over palliatieve zorg
Over palliatieve zorg gesproken: het is zorg die begint wanneer een ziekte niet meer te genezen is en kan maanden of zelfs jaren duren. Over palliatieve zorg in Nederland weten we dat het vaak start na een diagnose als terminale kanker of ALS. Palliatieve zorg draait het om leven toevoegen aan de dagen, niet dagen aan het leven.
Richtlijn palliatieve zorg
De richtlijn palliatieve zorg biedt zorgverleners praktische handvatten, zoals de Richtlijn Palliatieve Zorg van het IKNL. Deze richtlijn behandelt onderwerpen zoals pijnbestrijding, communicatie en ethische dilemma’s, en sluit aan bij het kwaliteitskader palliatieve zorg. Het helpt artsen en verpleegkundigen om palliatieve zorg consistent en professioneel te leveren.
Fases palliatieve zorg
De fases van palliatieve zorg worden vaak onderverdeeld in drie periodes: de ziektefase (na diagnose), de stervensfase (laatste dagen/weken), en de nazorgfase (voor naasten). De fases bepalen de intensiteit en aard van de zorg, van symptoombeheer tot rouwbegeleiding. Zorgverleners volgen deze fases om een vloeiende overgang te garanderen.
Wanneer palliatieve zorg aanvragen
Wanneer palliatieve zorg aanvragen? Dit gebeurt meestal als een arts vaststelt dat genezing niet meer mogelijk is, vaak bij een levensverwachting van minder dan een jaar. Patiënten of naasten kunnen dit bespreken met de huisarts, die het proces start via het netwerk palliatieve zorg. Het aanvragen hangt af van de individuele situatie, maar vroegtijdig aanvragen verbetert de ondersteuning.
Palliatieve zorg, “Niet Reanimeren” en de “Niet Reanimeren Penning”
Na een uitgebreide bespreking van palliatieve zorg komen we bij een verwant thema: “niet reanimeren” en de draagbare “niet reanimeren penning“. Deze onderwerpen sluiten aan bij palliatieve zorg, omdat ze gaan over autonomie en keuzes in de laatste levensfase. “Niet reanimeren” is de beslissing om geen reanimatie te ondergaan bij een hartstilstand, vaak gekozen door mensen die kwaliteit boven verlenging stellen. De “niet reanimeren penning” is een tastbare uiting van die keuze. Het is een hanger met je naam en geboortedatum, die zorgverleners informeert over je wens.
Conclusie: Palliatieve zorg als steun in de laatste levensfase
Palliatieve zorg is een veelzijdige, holistische benadering die mensen met een ongeneeslijke ziekte omringt met comfort, waardigheid en rust. Het verzacht fysiek lijden, biedt emotionele en spirituele begeleiding, en ondersteunt naasten, met de patiënt altijd centraal.
