Hartkloppingen, ook wel palpitaties genoemd, zijn het gevoel dat je hart sneller, onregelmatig of harder klopt dan normaal. Dit kan aanvoelen als een bonzend, fladderend of overslaand gevoel in je borst, keel of nek. Hoewel hartkloppingen vaak voorkomen tijdens inspanning of stress, kunnen ze ook in rust optreden, wat verontrustend kan zijn. In Nederland ervaren veel mensen dit, en de oorzaken variëren van onschuldig tot medisch significant. In dit artikel bespreken we waarom hartkloppingen in rust ontstaan, welke symptomen erbij horen, hoe je ze kunt behandelen en wanneer je een arts moet raadplegen.
Wat zijn de symptomen van hartkloppingen in rust?
Hartkloppingen in rust kunnen subtiel of intens zijn. Veelvoorkomende symptomen zijn:
- Een snelle of onregelmatige hartslag, zelfs zonder inspanning.
- Het gevoel dat je hart “overslaat” of “fladdert”.
- Een bonzend gevoel in de borst, keel of nek.
- Soms gepaard met duizeligheid, kortademigheid, zweten of een licht gevoel in het hoofd.
Omdat ze in rust optreden, kunnen deze hartkloppingen extra verontrustend voelen. Ze duren meestal enkele seconden tot minuten. Als ze langer aanhouden of gepaard gaan met pijn op de borst, flauwvallen of ernstige kortademigheid, zoek dan direct medische hulp.
Oorzaken van hartkloppingen in rust
Hartkloppingen in rust hebben diverse oorzaken, van leefstijlfactoren tot medische aandoeningen. Hieronder bespreken we de meest voorkomende.
Hartkloppingen in rust door stress en angst
Stress en angst zijn veelvoorkomende oorzaken, zelfs in rust. Zelfs als je ontspannen lijkt, kunnen onderliggende zorgen of chronische stress je autonome zenuwstelsel activeren, wat de hartslag versnelt. In Nederland melden veel mensen hartkloppingen in rust tijdens stressvolle periodes, zoals bij werkdruk of persoonlijke problemen. Angststoornissen, zoals paniekaanvallen, kunnen plotselinge hartkloppingen veroorzaken, zelfs ’s nachts, vaak met zweten of een beklemmend gevoel.
Hartkloppingen in rust door cafeïne, alcohol en roken
Cafeïne, alcohol en roken kunnen hartkloppingen triggeren, ook in rust. Een kop koffie of energiedrank eerder op de dag kan nog urenlang effect hebben. In Nederland, waar koffiecultuur populair is, ervaren sommige mensen hartkloppingen in rust na overmatig cafeïnegebruik. Alcohol, zelfs in kleine hoeveelheden, kan het hart irriteren, vooral ’s avonds. Nicotine uit sigaretten of e-sigaretten kan de hartslag verhogen, zelfs uren na gebruik.
Hartkloppingen in rust door medicatie of supplementen
Sommige medicijnen, zoals astmamedicatie (bijv. salbutamol), decongestiva, antidepressiva of schildkliermedicatie, kunnen hartkloppingen in rust veroorzaken als bijwerking. Supplementen met cafeïne, efedrine of andere stimulerende stoffen kunnen ook een trigger zijn. Als je vermoedt dat je medicatie de oorzaak is, overleg dan met je arts.
Medische oorzaken van hartkloppingen in rust
Hartkloppingen in rust kunnen wijzen op medische aandoeningen, vooral als ze frequent of intens zijn. Veelvoorkomende medische oorzaken zijn:
- Hartritmestoornissen: Boezemfibrilleren of extrasystolen (extra hartslagen) zijn veelvoorkomend in Nederland en kunnen in rust optreden.
- Schildklierproblemen: Een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie) versnelt de hartslag, zelfs zonder inspanning.
- Bloedarmoede: Een tekort aan rode bloedcellen kan het hart harder laten werken, wat palpitaties veroorzaakt.
- Elektrolytstoornissen: Een tekort aan kalium, magnesium of calcium kan de hartslag verstoren.
- Autonome zenuwstelselaandoeningen: Stoornissen zoals posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom (POTS) kunnen hartkloppingen in rust veroorzaken.
Als hartkloppingen in rust vaak voorkomen, is een bezoek aan de huisarts of cardioloog essentieel.
Hartkloppingen in rust tijdens zwangerschap
Hartkloppingen in rust tijdens zwangerschap zijn niet ongewoon. Hormonale veranderingen en een verhoogd bloedvolume maken dat het hart harder werkt, wat palpitaties kan veroorzaken, zelfs in rust. In Nederland worden zwangere vrouwen met aanhoudende klachten vaak doorverwezen naar een verloskundige of cardioloog om ernstige oorzaken uit te sluiten.
Hartkloppingen in rust ’s nachts
Hartkloppingen in rust ’s nachts kunnen extra verontrustend zijn. Ze worden vaak veroorzaakt door stress, cafeïnegebruik laat op de dag, hormonale schommelingen of een verandering in slaaphouding. In zeldzame gevallen wijzen ze op slaapapneu of een hartritmestoornis. Een dagboek van je klachten kan helpen de oorzaak te achterhalen.
Zijn hartkloppingen in rust gevaarlijk?
Zijn hartkloppingen in rust gevaarlijk? In de meeste gevallen zijn ze onschuldig en worden ze veroorzaakt door tijdelijke factoren zoals stress of cafeïne. Echter, omdat ze in rust optreden, kunnen ze een teken zijn van een onderliggende aandoening, zoals een hartritmestoornis of schildklierprobleem. Waarschuwingsignalen waarbij je direct een arts moet raadplegen:
- Hartkloppingen met pijn op de borst, flauwvallen of ernstige kortademigheid.
- Langdurige of zeer frequente palpitaties.
- Een voorgeschiedenis van hartproblemen of risicofactoren zoals hoge bloeddruk.
In Nederland kun je bij acute klachten de huisartsenpost of 112 bellen. Het is belangrijk om hartkloppingen in rust serieus te nemen, vooral als ze nieuw of frequent zijn.
Behandeling van hartkloppingen in rust
De behandeling hangt af van de oorzaak van de hartkloppingen. Hieronder enkele benaderingen.
Leefstijlaanpassingen
Voor onschuldige hartkloppingen in rust zijn leefstijlaanpassingen vaak effectief:
- Verminder cafeïne en alcohol: Beperk koffie, thee, energiedranken en alcoholische dranken.
- Stop met roken: Dit vermindert irritatie van het hart.
- Beheer stress: Mindfulness, yoga of ademhalingsoefeningen zijn populair in Nederland en kunnen het autonome zenuwstelsel kalmeren.
- Voldoende slaap en hydratatie: Een goede nachtrust en genoeg water drinken ondersteunen een stabiele hartslag.
- Gezonde voeding: Zorg voor voldoende kalium en magnesium (bijv. via bananen of spinazie) om elektrolytbalans te ondersteunen.
Medische behandelingen
Als hartkloppingen in rust een medische oorzaak hebben, kan de arts het volgende adviseren:
- Medicatie: Bètablokkers of antiaritmica om de hartslag te reguleren.
- Behandeling van onderliggende aandoeningen: Bijvoorbeeld schildkliermedicatie bij hyperthyreoïdie of ijzersupplementen bij bloedarmoede.
- Ablatie: Een ingreep om hartritmestoornissen te corrigeren, uitgevoerd in centra zoals het Amsterdam UMC.
Wanneer een arts raadplegen?
Raadpleeg een arts als:
- Hartkloppingen in rust regelmatig voorkomen of langer dan een paar minuten duren.
- Je symptomen hebt zoals duizeligheid, pijn op de borst of flauwvallen.
- Je een risicofactor hebt, zoals een hoge bloeddruk, diabetes of hartziekte in de familie.
In Nederland kun je een ECG (hartfilmpje), Holter-monitoring of echocardiogram laten doen om de oorzaak te achterhalen.
Medische keuzes: Niet reanimeren en de niet-reanimerenpenning
Hartkloppingen in rust, vooral als ze wijzen op een hartritmestoornis, kunnen vragen oproepen over medische keuzes zoals reanimatie. Sommige mensen, bijvoorbeeld ouderen of mensen met chronische hartproblemen, kiezen ervoor om reanimatie te weigeren. Dit brengt ons bij de vraag: hoe werkt niet reanimeren, en wat is de rol van de niet-reanimerenpenning in de context van hartkloppingen?
Niet reanimeren en hartkloppingen in rust
Niet reanimeren (of “do not resuscitate”, DNR) is een medische beslissing waarbij iemand aangeeft geen cardiopulmonaire reanimatie (CPR) te willen in geval van een hartstilstand. Hoewel hartkloppingen in rust zelden direct leiden tot een hartstilstand, kunnen ze in ernstige gevallen (zoals bij boezemfibrilleren of ventriculaire aritmieën) een voorbode zijn van ernstigere hartproblemen. Mensen met frequente hartkloppingen in rust, vooral met een voorgeschiedenis van hartziekten, kunnen ervoor kiezen om reanimatie te weigeren. Redenen hiervoor kunnen zijn de lage kans op succesvolle reanimatie, mogelijke complicaties (zoals hersenschade), of persoonlijke overtuigingen, zoals het accepteren van een natuurlijke dood.
In Nederland wordt een niet-reanimerenbeslissing vaak vastgelegd in een wilsverklaring, besproken met een arts en opgenomen in het medisch dossier, conform de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO). Voor mensen met hartkloppingen in rust is het belangrijk om deze keuze te overwegen als ze zich zorgen maken over hun hartgezondheid. Een gesprek met een huisarts of cardioloog kan helpen om de risico’s en wensen te bespreken.
De niet-reanimerenpenning
De niet-reanimerenpenning is een juridisch erkend middel in Nederland waarmee iemand kan aangeven geen reanimatie te willen in een noodsituatie, zoals een hartstilstand. Dit zorgt ervoor dat medisch personeel in een acute situatie direct op de hoogte is van de wens van de drager.
Voor mensen met hartkloppingen in rust kan een niet-reanimerenpenning relevant zijn als ze een verhoogd risico op hartcomplicaties hebben, bijvoorbeeld door een hartritmestoornis. De penning biedt een duidelijke manier om hun wensen kenbaar te maken, vooral in situaties waarin ze niet kunnen communiceren, zoals bij een plotselinge hartstilstand na ernstige hartkloppingen. Het is een aanvulling op een medische wilsverklaring en wordt in Nederland breed erkend door zorgverleners.
Waarom kiezen sommige mensen voor een niet-reanimerenpenning?
De keuze voor een niet-reanimerenpenning kan voortkomen uit medische, persoonlijke of ethische overwegingen. Bij hartkloppingen in rust kan de angst voor een verslechterende hartconditie of herhaalde episodes een rol spelen. Sommigen willen geen ingrijpende procedures zoals reanimatie, die risico’s zoals gebroken ribben, hersenschade of langdurig herstel met zich meebrengen. Anderen baseren hun keuze op de overtuiging dat hun gezondheid in hogere handen ligt of dat ze hun leven niet willen verlengen in een verslechterde toestand. De penning biedt gemoedsrust en zorgt ervoor dat hun wensen worden gerespecteerd.
Het is cruciaal om deze keuze te bespreken met naasten en je arts, vooral als je regelmatig hartkloppingen in rust ervaart.
Veelgestelde vragen over hartkloppingen in rust
Waarom heb ik hartkloppingen in rust ’s nachts?
Hartkloppingen in rust ’s nachts kunnen worden veroorzaakt door stress, cafeïne, hormonale schommelingen of een verandering in slaaphouding. Slaapapneu of een hartritmestoornis zijn zeldzamere oorzaken. Houd een dagboek bij van je klachten en bespreek deze met je huisarts.
Hartkloppingen in rust en overgang
Hartkloppingen in rust tijdens de overgang zijn vaak hormonaal. Schommelingen in oestrogeen kunnen de hartslag beïnvloeden, zelfs in rust. In Nederland zoeken veel vrouwen hulp bij een menopauzespecialist voor advies over leefstijlaanpassingen of hormonale therapie.
Kunnen hartkloppingen in rust door bloedarmo application/pdf?
Bloedarmoede kan hartkloppingen in rust veroorzaken, omdat het hart harder werkt om zuurstof te leveren. Een bloedtest bij de huisarts kan dit bevestigen. Behandeling, zoals ijzersupplementen, kan de klachten verminderen.
Hartkloppingen in rust in Nederland: Ervaringen en discussies
In Nederland zijn hartkloppingen in rust een veelbesproken onderwerp, zowel in de media als op platforms zoals X. Recente posts op X (geraadpleegd op 15 mei 2025) tonen dat veel mensen hartkloppingen in rust associëren met stress, hormonale veranderingen of cafeïne. Sommigen delen tips zoals het vermijden van energiedranken of het proberen van ontspanningsoefeningen, terwijl anderen het belang van een cardiologisch onderzoek benadrukken. Gezondheidsprogramma’s, zoals die van de NPO over hartritmestoornissen, en informatie van de Hartstichting vergroten het bewustzijn over hartkloppingen in rust en hun oorzaken.
Conclusie
Hartkloppingen die optreden in rust – bijvoorbeeld tijdens het zitten, liggen of vlak voor het slapen – kunnen voor veel mensen verontrustend zijn. In tegenstelling tot hartkloppingen tijdens fysieke inspanning, waarbij een verhoogde hartslag logisch verklaarbaar is, lijkt er bij rust geen directe aanleiding. Toch zijn hartkloppingen in rust een relatief vaak voorkomend verschijnsel, en de oorzaken kunnen uiteenlopend zijn: van onschuldige factoren tot signalen van een onderliggende aandoening.
Een veelvoorkomende oorzaak van hartkloppingen in rust is stress of angst. In periodes van mentale onrust blijft het lichaam vaak in een verhoogde staat van paraatheid, ook al is er geen fysieke activiteit. De aanmaak van stresshormonen zoals adrenaline kan ervoor zorgen dat het hart sneller of krachtiger klopt, wat vooral opvalt in rust, wanneer externe afleidingen ontbreken. Ook cafeïne, alcohol, nicotine en bepaalde medicijnen kunnen hartkloppingen uitlokken, zeker wanneer het lichaam tot rust probeert te komen.
Daarnaast spelen ook lichamelijke oorzaken een rol. Bijvoorbeeld bij mensen met hartritmestoornissen (zoals boezemfibrilleren of extrasystolen), een verstoorde elektrolytenbalans, slaapapneu, of een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie) kunnen hartkloppingen in rust voorkomen. In sommige gevallen kan bloedarmoede of een lage bloedsuikerspiegel bijdragen aan een verhoogde hartactiviteit. Hormonale schommelingen – zoals tijdens de overgang – kunnen eveneens bijdragen aan het ervaren van hartkloppingen bij vrouwen.
Samenvattend kunnen hartkloppingen in rust zowel een onschuldig fysiologisch verschijnsel zijn als een indicatie van een medisch probleem. Het is daarom van belang om alert te zijn op bijkomende symptomen zoals pijn op de borst, duizeligheid, vermoeidheid of flauwvallen. Als deze klachten frequent of verontrustend zijn, is het verstandig om een arts te raadplegen voor verder onderzoek. Door het stellen van een goede diagnose en het eventueel aanpassen van leefstijl of medicatie kan in veel gevallen verbetering worden bereikt.
Het ervaren van hartkloppingen in rust is dus niet per definitie gevaarlijk, maar het verdient wél aandacht. Een gezonde leefstijl, stressreductie en het vermijden van stimulerende middelen kunnen al veel verschil maken. Tegelijkertijd geldt: bij twijfel of aanhoudende klachten, zoek altijd professioneel medisch advies.
Medische keuzes, zoals het gebruik van een niet-reanimerenpenning, bieden mensen met hartkloppingen in rust de mogelijkheid om hun wensen over reanimatie vast te leggen, vooral bij een verhoogd risico op hartcomplicaties. Bij aanhoudende of ernstige klachten is een bezoek aan de huisarts essentieel.
